Wil je een oplossing voor je wortelschillen en klokhuizen, zonder elke week een gft-bak of zakje buiten te zetten? Een wormenbak is een ideale alternatief voor wie op een appartement woont of in de stad en geen tuin heeft voor een composthoop! Je krijgt er rijke compost en natuurlijke plantenvoeding voor in ruil.
Wat?
Een wormenbak is een georganiseerde versie van een composthoop, waarbij wormen ons helpen om het proces te versnellen. Het bestaat uit drie of meer in elkaar passende plastiek bakken. De bovenste bakken zijn doorboord, waardoor de wormen vrij kunnen rondkruipen van laag naar laag. In de onderste bak wordt het overtollige vocht, of ‘percolaat’, opgevangen.
Waarom?
Er zijn verschillende redenen waarom het de moeite is om met een wormenbak te starten. De voornaamste voordelen zijn:
- Je krijgt rijke compost
- Je krijgt natuurlijke plantenvoeding (op basis van de percolaat)
- Je creëert minder afval
Hoe?
Een wormenbak maken is niet moeilijk. Deze dingen heb je nodig:
- boormachine
- boor van 5mm
- 3 ondoorzichtige plastiek bakken die in elkaar passen
- 1 passend deksel
In elkaar passende plastiek bakken vind je makkelijk bij een doe-het-zelf zaak.
- In de bodem van twee van de drie bakken boor je gaten van 5mm verspreid over de bodem met een gemiddelde afstand van 4 cm tussen de gaten. Je kan eventueel de plastiek bramen weg schuren met schuurpapier.
- Plaats een van de twee bakken met gaatjes in de bak zonder gaatjes.
- Klaar!
De wormenbak opstarten
Om een wormenbak op te starten heb je volgende dingen nodig:
- Strooiselwormen (geen regenwormen!)
- Wat compost waar de wormen oorspronkelijk in zaten
- Luchtig bedding materiaal zoals stukjes bruin karton, papier snippers, stro, dunne takjes
- GFT-afval in stukjes van maximum 5 cm
Strooiselwormen kan je vinden in een mesthoop van een buur of als je in Antwerpen woont, kan je langsgaan bij het Ecohuis, waar je ze zelf uit de mesthoop mag vissen.
- Leg in een met gaatjes geperforeerde bak een laag bedding materiaal, verspreid over de bodem. Stukjes bruin karton zijn hier prima voor.
- Maak het bedding materiaal vochtig, met een plantenspuit bijvoorbeeld.
- Leg de compost met wormen op het bedding materiaal.
- Verspreid bovenop de compost wat groenten- en fruitafval, op voorhand in kleine stukjes gesneden van maximum 5cm.
Je wormenbak is klaar voor gebruik! Je kan nu keukenafval toevoegen aan de wormenbak. Geef in het begin niet teveel, zodat de wormen kunnen wennen aan hun nieuwe omgeving. Wanneer de eerste bak volledig vol is, plaats je de volgende er bovenop en doe je daar het nieuwe keukenafval in. Een nieuwe bedding laag is niet nodig. Een wormenbak plaats je best in een niet te koude of te warme omgeving: een kelder, gang, garage of balkon zijn prima geschikt.
Oogsten
Percolaat
Na enkele weken kan je het percolaat dat in de onderste bak terecht komt oogsten. Dit kan je bewaren in een fles in de koelkast tot wanneer je het wil gebruiken. Percolaat kan je gebruiken als meststof voor kamer- en tuinplanten. Om het te gebruiken moet je het verdunnen met water in een verhouding van 1 op 10.
Compost
Wanneer de onderste laag er nagenoeg zwart uit ziet, een homogene massa is en de meeste wormen ondertussen aan de bovenliggende laag zijn begonnen, kan je de compost oogsten. Deze rijke compost kan je rechtstreeks als dunne toplaag gebruiken voor in je moestuin of mengen met oude aarde om deze terug opnieuw te voorzien van voedingstoffen.
Tips
- Vermijdt zure toevoegingen aan je wormenbak zoals: prei, ajuin, look of citrusvruchten.
- Als er teveel vocht ontstaat in je wormenbak kan je papier snippers mengen onder de half-verteerde compost. Hier kan redelijk wat voor nodig zijn naar gelang de hoeveelheid vocht.
- In sommige gevallen kunnen de gaatjes verstopt zijn, waardoor er geen percolaat naar beneden kan stromen. Met een stokje kan je ze terug vrij maken.
- Vliegjes ontstaan meestal als je vaak fruit toevoegt. Het kan helpen om het fruit dan onder het andere materiaal te mengen, of minder fruit toe te voegen.
- Oogst het percolaat regelmatig zodat het vochtpeil niet te hoog wordt.
Geen zin om te beginnen met een wormenbak? Je kan je groenten- en fruitschillen ook gebruiken om een bouillon te maken!
Veel compostplezier!
Meer hierover: